İcra ve İflas Hukuku, borçlunun borcunu rızasıyla yerine getirmemesi halinde, alacaklının alacağına devlet gücü yardımıyla kavuşmasını sağlayan hukuk dalıdır. Borçlu aleyhine icra takibi başlatılması, mallarının haczedilmesi ve satılması, iflas halinde ise tüm malvarlığının tasfiye edilerek alacaklılara ödeme yapılması gibi süreçleri kapsar. İcra ve İflas Hukuku, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK) ve ilgili mevzuat ile düzenlenmiştir.
İcra ve İflas Hukukunda Temel Kavramlar:
- İcra Takibi: Alacaklının, borcunu ifa etmeyen borçlu aleyhine, alacağını tahsil etmek amacıyla icra dairesi aracılığıyla başlattığı takiptir. İcra takibi, ilamlı (mahkeme kararına dayalı) veya ilamsız (senede, faturaya, sözleşmeye vb. dayalı) olabilir.
- Haciz: Borçlunun, borcunu karşılayacak miktarda taşınır veya taşınmaz malına, alacaklının talebi üzerine icra dairesi tarafından el konulmasıdır.
- İflas: Borçlarını ödeyemeyecek durumda olan (borca batık) bir tacirin, tüm alacaklılarının talebi üzerine ve mahkeme kararıyla, tüm malvarlığının tasfiye edilerek alacaklılara kanunda öngörülen sıraya göre ödeme yapılmasıdır.
- İflasın Ertelenmesi: Borca batık durumda olan bir sermaye şirketinin veya kooperatifin, mali durumunun iyileştirilmesinin mümkün olması halinde, 1 mahkemeden iflasın ertelenmesini talep edebilmesidir.
- Konkordato: Borçlunun, alacaklılarıyla anlaşarak borçlarını belirli bir oranda veya vadede ödemesini öngören, mahkeme onayıyla geçerlilik kazanan bir hukuki imkandır.
- Tasarrufun İptali Davası: Borçlunun, alacaklılarından mal kaçırmak amacıyla yaptığı tasarrufların (bağışlama, muvazaalı satış vb.) iptali için alacaklı tarafından açılan davadır.
- Menfi Tespit Davası: Hakkında icra takibi başlatılan veya başlatılma ihtimali olan kişinin, gerçekte borçlu olmadığının tespiti için açtığı davadır.
- İstihkak Davası: Haczedilen malın borçluya değil, üçüncü bir kişiye ait olduğu iddiasıyla açılan davadır.
- İtirazın İptali Davası: İlamsız icra takiplerinde, borçlunun borca veya imzaya itiraz etmesi üzerine, alacaklının itirazın iptali ve takibin devamını sağlamak için açtığı davadır.
- İtirazın Kaldırılması: Kambiyo senetlerine (çek, bono, poliçe) dayalı takiplerde borçlunun borca veya imzaya itirazının, alacaklı tarafından icra mahkemesinden kaldırılmasının talep edilmesidir.
- Haczedilmezlik Şikayeti: Borçlunun, kanunen haczedilemeyecek mallarının (örneğin, mesleğini icra edebilmesi için gerekli araç gereçler, ev eşyasının lüzumlu olanları) haczedildiğini ileri sürerek icra mahkemesine yaptığı şikayettir.
- Kıymet Takdirine İtiraz: Haczedilen malın değerinin (kıymetinin) düşük belirlendiğini iddia eden ilgililerin (alacaklı, borçlu veya istihkak iddiasında bulunan üçüncü kişi) icra mahkemesine itirazda bulunmasıdır.
- Sıra Cetveline İtiraz: İcra dairesi tarafından düzenlenen, birden fazla alacaklının hangi sıra ve oranda alacağını tahsil edeceğini gösteren sıra cetveline karşı yapılan itirazdır.
İcra ve İflas Süreçleri:
İcra Takibi Süreci:
- Takip Talebi: Alacaklı, icra dairesine yazılı veya sözlü olarak başvurarak veya elektronik ortamda takip talebinde bulunur.
- Ödeme Emri: İcra dairesi, borçluya ödeme emri gönderir. Ödeme emrinde, borcun miktarı, ödeme süresi ve itiraz imkanları belirtilir.
- İtiraz: Borçlu, ödeme emrine itiraz edebilir. İtiraz, takibi durdurur.
- İtirazın Kaldırılması/İptali: Alacaklı, itirazın niteliğine göre icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını veya genel mahkemede itirazın iptali davası açabilir.
- Haciz: İtiraz edilmezse veya itirazın kaldırılması/iptali halinde, alacaklının talebi üzerine borçlunun malları haczedilir.
- Satış: Haczedilen mallar, icra dairesi tarafından satılarak paraya çevrilir.
- Paraların Paylaştırılması: Satıştan elde edilen bedel, masraflar düşüldükten sonra alacaklılara alacakları oranında paylaştırılır.
İflas Süreci (Adi İflas):
- İflas Talebi: Alacaklı veya borçlunun kendisi, yetkili ticaret mahkemesine iflas talebinde bulunur.
- İflas Kararı: Mahkeme, borçlunun borca batık olduğuna kanaat getirirse iflasına karar verir.
- İflasın Açılması: İflas kararı ile birlikte iflas açılır ve borçlunun tüm malları “iflas masası”nı oluşturur.
- Masa Alacaklarının Tespiti: İflas idaresi, alacaklıların alacaklarını ve alacak sıralarını belirler.
- Masanın Tasfiyesi: İflas idaresi, iflas masasındaki malları satarak paraya çevirir.
- Paraların Paylaştırılması: Elde edilen bedel, alacaklılara kanunda öngörülen sıraya göre dağıtılır.
İcra ve İflas Hukukunda Avukatın Rolü:
İcra ve İflas Hukuku, teknik ve usuli kuralların yoğun olduğu bir hukuk dalıdır. Bu alandaki işlemlerde ve davalarda, hak kaybına uğramamak için icra ve iflas hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak önemlidir.
- Alacak Tahsili: Alacağın tahsili için icra takibi başlatılması, borçlunun malvarlığının araştırılması, haciz ve satış işlemlerinin yapılması.
- Borca İtiraz: Haksız yere başlatılan icra takiplerine karşı itiraz edilmesi, menfi tespit ve istihkak davalarının açılması.
- Haciz İşlemlerine Karşı Koruma: Haczedilmezlik şikayeti, kıymet takdirine itiraz, ihalenin feshi gibi hukuki yollarla borçlunun haklarının korunması.
- İflas ve Konkordato Süreçlerinin Yönetimi: İflasın ertelenmesi, iflas tasfiyesi, konkordato başvurusunun hazırlanması, alacaklılar toplantılarına katılma ve sürecin takibi.
- Dava Takibi: İcra ve iflas hukukundan kaynaklanan davaların (tasarrufun iptali, itirazın iptali, itirazın kaldırılması, menfi tespit, istihkak, ihalenin feshi vb.) açılması, takibi ve sonuçlandırılması.
- Hukuki Danışmanlık: İcra ve iflas hukuku ile ilgili her aşamada hukuki danışmanlık hizmeti sunulması.
Boran & Üner Hukuk Bürosu ve İcra ve İflas Hukuku Hizmetleri:
Boran & Üner Hukuk Bürosu, icra ve iflas hukuku alanında deneyimli avukat kadrosuyla müvekkillerine kapsamlı hukuki hizmetler sunmaktadır. Alacak tahsili, icra takibi, haciz işlemleri, borca itiraz, iflas, iflasın ertelenmesi, konkordato ve icra ve iflas hukukundan kaynaklanan tüm uyuşmazlıklarda müvekkillerimize danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz.
Avukat Orhan Boran, icra ve iflas hukuku alanında uzun yıllara dayanan tecrübesiyle, müvekkillerine alacak tahsili, icra takibi, haciz işlemleri, iflas ve konkordato süreçleri gibi konularda hukuki destek sağlamaktadır.