Sigorta hukuku, sigortacı ile sigorta ettiren arasındaki sigorta sözleşmesinden doğan hak ve yükümlülükleri düzenleyen, sigorta teminatı, tazminat talepleri ve sigorta uyuşmazlıklarının çözümünü kapsayan bir hukuk dalıdır. Sigorta, bireylerin ve kurumların malvarlıklarını, sağlıklarını ve sorumluluklarını teminat altına alarak, öngörülemeyen risklere karşı korunmalarını sağlar. Sigorta hukuku, trafik kazaları, iş kazaları, yangın, hırsızlık, doğal afetler, mesleki sorumluluk gibi birçok alanda karşımıza çıkmaktadır.
Sigorta Hukukunun Temel Kavramları:
- Sigortacı: Sigorta sözleşmesi uyarınca, prim karşılığında, sigorta koruması (teminat) sağlayan ve rizikoya ilişkin tazminatı ödemeyi üstlenen taraftır. Genellikle sigorta şirketleridir.
- Sigorta Ettiren: Sigorta sözleşmesine taraf olan ve prim ödeme yükümlülüğü altında bulunan kişidir.
- Sigortalı: Sigorta sözleşmesi kapsamında, menfaati sigorta teminatı altına alınan kişidir. Sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişi olabileceği gibi, farklı kişiler de olabilir.
- Lehtar: Sigorta sözleşmesinde, rizikonun gerçekleşmesi halinde sigorta tazminatını alma hakkı olan kişidir.
- Riziko: Sigorta sözleşmesi ile teminat altına alınan, gerçekleşme ihtimali olan ve zarar tehlikesi yaratan olaydır.
- Prim: Sigorta ettirenin, sigorta teminatına karşılık olarak sigortacıya ödediği bedeldir.
- Sigorta Bedeli: Sigorta sözleşmesinde kararlaştırılan ve rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının ödeyeceği azami tutardır.
- Sigorta Değeri: Sigorta konusu menfaatin, rizikonun gerçekleştiği andaki piyasa değeridir.
- Teminat: Sigortacının, rizikonun gerçekleşmesi halinde ödemeyi üstlendiği bedeldir.
- Poliçe: Sigorta sözleşmesinin yazılı şeklidir.
- Zeyilname: Sigorta poliçesinde yapılan değişiklikleri gösteren belgedir.
- Muafiyet: Sigorta teminatı dışında kalan, sigortacının sorumlu olmadığı belirli bir miktarı veya oranı ifade eder.
- Müşterek Sigorta: Aynı menfaatin, aynı rizikolara karşı, birden fazla sigortacı tarafından teminat altına alınmasıdır.
- Aşkın Sigorta: Sigorta bedelinin, sigorta değerini aşması durumudur.
- Eksik Sigorta: Sigorta bedelinin, sigorta değerinden düşük olması durumudur.
- Halefiyet: Sigortacının, sigorta tazminatını ödedikten sonra, zarar veren üçüncü kişilere karşı sigortalının haklarına sahip olmasıdır.
Sigorta Hukukunun Kapsamı:
Sigorta hukuku, genel olarak şu konuları kapsar:
- Sigorta Sözleşmesi: Sigorta sözleşmesinin kurulması, tarafların hak ve yükümlülükleri, sigorta poliçesi, sigorta primleri, teminat kapsamı, muafiyetler, fesih, iyi niyet ilkesi.
- Sigorta Türleri:
- Zarar Sigortaları: Mal sigortaları (yangın, hırsızlık, nakliyat, kasko vb.) ve sorumluluk sigortaları (trafik sigortası, mesleki sorumluluk sigortası, işveren mali sorumluluk sigortası vb.)
- Can Sigortaları: Hayat sigortaları, ferdi kaza sigortaları, sağlık sigortaları.
- Trafik Kazaları ve Sigorta: Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları, zorunlu mali sorumluluk sigortası (trafik sigortası), kasko sigortası, sigorta şirketine başvuru ve tahkim süreci.
- İş Kazaları ve Mesleki Sorumluluk Sigortaları: İş kazalarından ve meslek hastalıklarından doğan tazminat talepleri, işverenin sorumluluğu, mesleki faaliyetlerden kaynaklanan zararların tazmini.
- Yangın Sigortası: Yangın sonucu meydana gelen zararların tazmini.
- Hırsızlık Sigortası: Hırsızlık sonucu meydana gelen zararların tazmini.
- Nakliyat Sigortası: Taşınan malların, taşıma sırasında uğrayabileceği zararların teminat altına alınması.
- Tarım Sigortaları: Tarımsal ürünlerin ve hayvanların, doğal afetler ve diğer risklere karşı teminat altına alınması.
- Kredi Sigortaları: Kredilerin geri ödenmeme riskine karşı teminat sağlayan sigorta türü.
- Sağlık Sigortaları: Hastalık ve tedavi masraflarının karşılanmasını sağlayan sigorta türü.
- Sigorta Şirketlerinin Yükümlülükleri: Hasar ihbarının alınması, hasar tespiti, ekspertiz işlemleri, tazminat ödemeleri.
- Sigorta Tahkim Komisyonu: Sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümü için Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru usulü ve komisyon kararlarına itiraz.
- Sigortacılık Faaliyetlerinin Denetimi: Sigorta şirketlerinin faaliyetlerinin Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından denetlenmesi.
- Sigorta Sözleşmesinin Kurulması: Sigorta sözleşmesi, sigortacının, bir prim karşılığında, kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşmedir. Sigorta sözleşmesi, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla kurulur. Sigorta ettirenin teklifi (icap) ve sigortacının kabulü ile sözleşme kurulmuş olur.
- Arabuluculuk: Sigorta hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklarda, dava yoluna gitmeden önce, ihtiyari ya da dava şartı olarak arabuluculuğa başvurulabilir.
Sigorta Hukuku Uyuşmazlıklarında Avukatın Rolü:
Sigorta hukuku, teknik ve uzmanlık gerektiren bir alandır. Sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda, bir avukattan hukuki destek almak, haklarınızın korunması ve zararlarınızın tazmini açısından önemlidir.
- Hukuki Danışmanlık: Sigorta hukuku ile ilgili tüm konularda danışmanlık hizmeti.
- Sigorta Poliçelerinin İncelenmesi: Sigorta poliçelerinin ve genel şartların incelenmesi, teminat kapsamının, muafiyetlerin ve istisnaların belirlenmesi.
- Hasar İhbarı ve Takibi: Hasar ihbarının sigorta şirketine usulüne uygun şekilde yapılması, hasar dosyasının takibi, ekspertiz işlemleri ve hasar tespit sürecinin yönetilmesi.
- Sigorta Şirketine Başvuru: Tazminat talebiyle sigorta şirketine başvuru yapılması, gerekli belgelerin hazırlanması ve sürecin takibi.
- Dava Takibi: Sigorta şirketine karşı açılacak tazminat davalarının takibi, tahkim yargılamasında temsil.
- Arabuluculuk: Sigorta uyuşmazlıklarında arabuluculuk sürecinin yönetilmesi.
Boran & Üner Hukuk Bürosu ve Sigorta Hukuku Hizmetleri:
Boran & Üner Hukuk Bürosu, sigorta hukuku alanında deneyimli avukat kadrosuyla, müvekkillerine sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan her türlü uyuşmazlıkta hukuki destek sunmaktadır. Trafik kazaları, iş kazaları, yangın, hırsızlık, diğer hasar durumları, sorumluluk sigortaları ve hayat sigortaları ile ilgili uyuşmazlıklarda sigorta şirketlerine başvuru, tahkim süreci ve dava takibi konularında müvekkillerimize danışmanlık ve avukatlık hizmeti vermekteyiz.
Avukat Orhan Boran, sigorta hukuku alanındaki tecrübesi ile müvekkillerine, sigorta sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda, tazminat taleplerinde ve sigorta şirketleri ile olan hukuki süreçlerde destek olmaktadır.